Beynəlxalq alimlər qrupunun “Nature Astronomy” jurnalında dərc etdirdiyi yeni araşdırmaya görə, Yerə kifayət qədər yaxınlıqda tamamilə su ilə örtülə bilən qeyri-adi planetlər aşkar edilib.Astronomik modellər belə obyektlərin mövcudluğuna imkan verirdi, lakin ilk dəfə olaraq onların mövcudluğuna dair real sübutlar var.
2014-cü ildə Kepler kosmik teleskopunun əldə etdiyi məlumatlarla maraqlanan elm adamları Lira bürcündə Yerdən 218 işıq ili uzaqlıqda yerləşən ulduzun ətrafında dövr edən Kepler-138c və Kepler-138d ekzoplanetlərinə diqqət çəkiblər. Əlavə tədqiqat üçün Hubble teleskopları və indi fəaliyyət göstərməyən Spitzer teleskoplarından istifadə edilmişdir ki, bu da planetlərin tərkibini müəyyən etməyə kömək etmişdir – onların böyük ehtimalla sudan ibarət olacağı ehtimal edilir.
Layihədə iştirak edən astrofiziklərin fikrincə, əvvəllər belə hesab olunurdu ki, Yerdən daha böyük olan planetlər adətən metal və qayaların qarmaqarışıq birləşmələridir – buna görə də onları “super-yerlər” də adlandırırlar. İndi məlum oldu ki, Kepler-138c və d planetləri modellərdən nəzərəçarpacaq dərəcədə fərqlənir.Yəqin ki, onlar su ilə örtülüdür və bu da onların kütləsinin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Belə dünyaların mövcudluğu çoxdan proqnozlaşdırılıb, lakin ilk dəfə olaraq əminliklə “su dünyaları” adlandırıla bilən obyektlər müşahidə edilir.
Bununla belə, hələ də planetlərin həqiqətən su ilə örtüldüyünə tam əmin olmaq mümkün deyil və onları daha ətraflı araşdırmağın başqa bir yolu yoxdur. Buna baxmayaraq, onların sıxlığını hesablamaq mümkün idi. Onların hər biri Yerin həcmindən üç dəfə böyük olsa da, bir və digər planetin kütləsi cəmi iki dəfə böyükdür ki, bu da onların aşağı sıxlığından xəbər verir. Belə bir sıxlıq dolayısı ilə göstərir ki, planetin həcminin əhəmiyyətli bir hissəsini qaz nəhənglərinin atmosferini təşkil edən hidrogen və ya heliumdan daha ağır bir şey tutur – lakin elm adamlarının aşkar etməyə ümid etdiyi süxurlardan daha yüngül. Tamamilə mümkündür ki, söhbət sudan gedir.
Tədqiqatçılar istisna etmirlər ki, struktur baxımından planetlər günəş sisteminin bəzi buzlu peyklərinə bənzəyir, onların üzərində buzun altında maye su gizlənir. Eyni zamanda, ekzoplanetlər daha böyükdür və yerli işıqlandırıcı Kepler-138-ə daha yaxındır, buna görə də onlarda şərtlər ən azı temperaturda daha yüksəkdir.
Tədqiqatçıların fikrincə, Kepler-138c və Kepler-138d atmosferlərinin temperaturu suyun qaynama nöqtəsindən xeyli yüksəkdir, ona görə də atmosferlərdə çoxlu buxar olması ehtimalı var. Lakin atmosferin altında maye su və ya elə temperaturda və elə təzyiq altında su olmalıdır ki, maye və qaz fazaları arasındakı fərq aradan qalxsın. Söhbət sözdə olanlardan gedir. superkritik maye.
Tədqiq olunan ulduz sistemində yeganə sürpriz ekzotik dünyalar deyildi. 2014-cü ildə astronomlar orada yalnız üç planet aşkar etdilər, lakin başqa bir planetin varlığına dair sübutlar var – Kepler-138e, nəzəri olaraq, maye suya imkan verən məsafədə 38 gün ərzində ulduz ətrafında tam bir inqilab edən kiçik bir dünya. səthdə mövcud olmaq. Əlavə araşdırmalar göstərdi ki, ulduza ən yaxın olan Kepler-138b planeti təxminən Marsın ölçüsündədir və indiyə qədər Günəş sistemindən kənarda kəşf edilmiş 5000-dən çox planetin ən kiçiklərindən biridir.
Alimlər ümid edirlər ki, qırmızı cırtdan Kepler-138-in ətrafında fırlanan planetlər bu tipli sonuncu kəşf edilmiş obyektlər olmayacaq. Aşkarlama vasitələri və texnikaları təkmilləşdikcə, Kepler-138c və d kimi daha çox su dünyası müəyyən ediləcək.
