Texnologiya əsrindəyik və fərqli sahələrdə hər dəfə özünü təkrar etməyən yeniliklər həyatımızı asanlaşdırır. Xüsusilə bu inkişaf bizi maliyyə işləri və ödəmələrlə bağlı böyük bir vaxt itkisindən xilas edib. Əgər əvvəllər lazım olan ödəmələri uzun zaman sərf edərək nağd şəkildə etməyə məcbur idiksə, indi bunu bizim üçün çox rahatlıqla cəmi bir neçə saniyədə həyata keçirən xidmətlər mövcuddur. Mastercard kimi… Lakin Mastercard yalnız rəqəmsal ödəmələr etməklə məhdudlaşmır. O, həyatımızı asanlaşdırmaq üçün daha çox işlər görür. Məhz bu mövzu ətrafında Mastercard-ın Azərbaycan və Türkiyə üzrə baş direktoru Avşar Gürdal ilə söhbətləşmək maraqlı olacaq.
-İcazə verin, əvvəlcə sizi Mastercard-ın Türkiyə və Azərbaycan üzrə baş direktoru vəzifəsinə təyin olunmağınız münasibətilə təbrik edim. Mastercard-ın Azərbaycandakı müştərilərinə təklif etdiyi yeni məhsullar, xidmətlər və həllər haqqında nə deyə bilərsiniz?
-Mastercard olaraq Azərbaycanda əsas missiyamız müştərilərin, tərəfdaş bankların və ölkədəki bütün maraqlı tərəflərin xeyrinə olacaq şəkildə nağdsız ödənişlərin payını artırmaqdır. Biz Azərbaycan Mərkəzi Bankı ilə imzalanmış Rəqəmsal Ölkə Tərəfdaşlığı Sazişindən irəli gələn təşəbbüsləri həyata keçirməyə davam edəcəyik.
Bundan başqa, Azərbaycanın regionun aparıcı nağdsız iqtisadiyyatına çevrilməsinə töhfə vermək niyyətindəyik. Mastercard maliyyə institutları, ticarətçilər, hökumətlər və qeyri-hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlıq edərək sağlam iqtisadiyyat naminə həllər yaratmaq üçün texnologiya, nüfuz və imkanlara malikdir.
Xüsusilə, 2021-ci ildə ApplePay həllərini uğurla işə saldıq və bu gün Android istifadəçiləri üçün onun alternativi olan GPay-ı (GooglePay) təqdim edirik. Nağd pul əməliyyatlarından təmassız və NFC-yə keçidi stimullaşdırmaq üçün NFC əməliyyatlarını fəal şəkildə təşviq edəcəyik. Biz həmçinin böyüyən NFC biznesimizə töhfə vermək üçün partnyor şəbəkəmizi genişləndirəcəyik.
Platformaya davamlı olaraq yeni partnyorlar cəlb etməklə onlayn alış-verişi sürətli və təhlükəsiz edən və e-ticarət təcrübəsini yenidən formalaşdıran “Card-on-File” həlli olan Masterpass-a sərmayə qoymağa davam edəcəyik.
Ticarət sahiblərinin smartfon və ya planşetini yerindəcə müştərilərin təmassız kartlarından və ya mobil pul kisələrindən ödənişləri qəbul edə bilən təmassız satış nöqtəsi (POS) terminalına çevirən Tap-on-Phone (Telefona toxun) texnologiyasına köklənəcəyik.
Qlobal Miqyasda milyardlarla kart, bank və rəqəmsal hesablardan real vaxtda təhlükəsiz ölkəxarici köçürmələri təmin edən platformalarımızı aktiv şəkildə təbliğ edəcəyik.
-Son illər ölkəmizdə nağdsız və təmassız ödənişlərə ümumi münasibət necə dəyişib?
-Biz Azərbaycanı nağdsız gələcəyə aparmaqda qərarlıyıq. Ona görə də bizim bütün layihə və planlarımız Rəqəmsal və Nağdsız Gələcək üçün infrastrukturun yaradılmasına xidmət edir. Pandemiya dövrü başlayandan bu yana ölkədə bir sıra layihələr həyata keçiririk ki, bu da nağdsız ödənişlərin sayının artmasına və nəticədə istifadəçilər arasında məlumat və inam səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb olub. “Nağdsız Azərbaycan” proqramı işə salınandan bəri Azərbaycanda ödəniş kartlarının sayı iki dəfə artıb. Ölkədaxili Əməliyyatların həcmi 2,6 milyard manatdan 11 milyard manata, elektron ticarətin payı isə artaraq 9 faizdən 30 faizə yüksəlib. Bu artım tempi 4 il ərzində e-ticarət həcmlərinin 10 dəfədən çox artması deməkdir.
—Nağdsız ödənişlərin əsas üstünlükləri hansılardır?
-Sadə hesab olunan əsas üstünlüklərindən biri rahatlıqdır. Maliyyə əməliyyatlarının asan şəkildə həyata keçirmək rəqəmsallaşmanın ən böyük amillərindən biridir.
Pandemiya onu gigiyenik məcburiyyətə çevirməzdən əvvəl də nağdsız əməliyyatlara keçid üçün stimullar və səmərələr var idi. Bu, həmçinin fırıldaqçılığın azaldılmasına və çirkli pulların yuyulmasına qarşı mübarizəyə kömək edə bilər, çünki elektron ödənişlərin izlənilə bilməsi imkanı cinayətkarlar üçün çirkli pulların yuyulmasını çətinləşdirir. Üstəlik, şəxsi səviyyədə bu, daha təhlükəsizdir: nağd pulunuz yoxdursa, oğruların əlinə keçəcək vəsaitiniz yoxdur. Beləliklə, ümumilikdə cinayətlərin sayının azaldılması potensialı var.
Nağdsız iqtisadiyyata keçən ölkələr üçün xərclərə qənaət etmək lazımdır. Əskinasların və qəpiklərin istehsalı baha başa gəlir və biznes funksiyaları kimi onları idarə etmək, saxlamaq, bazardan çıxarmaq və bazara yatırmaq daha bahadır. Nağdsız həmçinin ölkəxarici ödənişdir və beynəlxalq səyahətləri daha sadə bir təcrübəyə çevirə bilər. Dünyanın istənilən yerində smartfon və ya kartınızla hər şeyi ödəyə bilirsinizsə, xarici ölkəyə səfər edərkən öz milli valyutanızı yerli valyutaya dəyişməyə ehtiyac yoxdur.
—Mastercard Azərbaycanda və digər ölkələrdə nağdsız ödənişləri necə təbliğ edir?
Mastercard olaraq biz Azərbaycanda nağdsız ödənişləri təşviq etməkdə maraqlıyıq və Azərbaycanın regionun nağdsız ödəniş liderinə çevrilməsinə töhfə vermək, şəffaflığı artırmaq və iqtisadi artımı dəstəkləmək niyyətindəyik. Bu strategiyanın bir hissəsi olaraq, davamlı şəkildə bazarda müxtəlif kampaniyalar təşkil edirik. Bu gün biz Azərbaycan istehlakçıları arasında GPay (Google Pay) istifadəsini təşviq edəcək bir sıra kampaniyalar elan edəcəyik.
Şamaxıdakı uğurlu layihələrimiz (nəqliyyat kartı), tələbə kartları və bir çox başqa işlərimiz göstərir ki, istehlakçı rəqəmsal ödənişləri ilk dəfə sınaqdan keçirdikdən sonra ona yenidən müraciət etmək ehtimalı 50% artır. Yoxlamasan, güvənməzsən.
—Azərbaycanda fintex mənzərəsini və Mastercard-ın onunla əlaqəsini necə təsvir edərdiniz?
-Mastercard uzun illərdir ki plastik kartlara köklənən bir şirkətdən rəqəmsal ödəniş prosesləri və alətlərinə yönələn bir şirkətə çevirərək finteksə köklənib. Mastercard şirkəti olaraq startapların bazara daxil olmasından başlayaraq davamlı inkişafı üçün asan Mastercard həlləri ilə dəstək oluruq. Təşəbbüs fintexlərə xüsusi hazırlanmış alətlərdən, o cümlədən, StartPath platformasından istifadə edərək öz məqsədlərinə köklənməyə kömək edir – startap iştirakı proqramı fintex şirkətlərinə inkişaf etmək üçün tərəfdaşlıq imkanlarına, məlumatlara və alətlərə çıxış imkanı verir və Mastercard texnologiyasına, tərəfdaşlıqlarına və təcrübəsinə çıxış təmin edir. Məmnuniyyətlə bildiririk ki, Azərbaycan startapı olan SmilePay, dünyanın Mastercard Start Path-a qoşulan səkkiz startapından biridir.
—Nə üçün Google Pay və digər mobil cihaz ödəniş həlləri istehlakçılar və ödəniş ekosistemi üçün vacibdir?
-GooglePay və digər XPay-ları Azərbaycana gətirən Mastercard müştərilər üçün daha təhlükəsiz və xüsusi ödəniş imkanları təqdim edir, yəni onlara bank kartlarını başqalarına vermək, düymələrə fiziki toxunuşlar etmək və ya nağd pul mübadiləsi kimi müəyyən əməliyyatlardan yayınmağa kömək edir.
Google Cüzdanı istənilən Android telefonu və ya Wear OS cihazı ilə sürətli, asan və təhlükəsiz ödəniş üsulu təmin edir. Qatarda ödəniş edin, mağazalarda ödəmək üçün toxunun və daha çoxu. Hara getməyinizdən asılı olmayaraq hər şey bir yerdə əlinizin altında olsun.
—Google Pay istifadəçilərə hansı faydaları vəd edir?
Smartfonlar bir ünsiyyət vasitəsindən daha artığıdır və insanlar tərəfindən bir yerdən başqa yerə getmək, müxtəlif tədbirlərdə iştirak etmək, yemək sifariş etmək üçün istifadə edilsə də, hal-hazırda kartlarını və loyallıq proqramlarını saxlayırlar.
Bu gündən etibarən Azərbaycanda Mastercard sahibləri öz kartlarını Google Wallet-ə əlavə edə və kontaktsız ödənişlərin qəbul edildiyi yerlərdə WearOS cihazları və Android telefonları ilə ödəniş edə biləcəklər. Google Cüzdanı istənilən Android telefonu və ya Wear OS ilə sürətli, asan və təhlükəsiz ödəniş üsulu təmin edir.
GooglePay Mastercard tərəfdaşı olan ABB, Kapital Bank, Bank Respublika, Unibank, Rabitabank və Paşabank kimi banklarda mövcuddur. Mastercard kart sahibləri artıq həm Mastercard kampaniyalarından, həm də həmin bankların təqdim etdiyi təkliflərdən yararlana biləcəklər.
—Azərbaycanda nağdsız ödənişlərin daha hansı yeni üsulları tətbiq olunacaq? Növbəti 10 ildə gözləməli olduğumuz hər hansı futuristik ödəniş üsulları varmı?
İnanırıq ki, yaxın 10 ildə nağd puldan istifadə çox azalacaq. Biz bütün innovativ həllərimizi bütün dünya ilə yanaşı Azərbaycana gətirdikcə, həmçinin hər yaşda olan insanlar yeni texnologiyalara uyğunlaşdıqca, bəzi innovativ ödəniş üsullarının, o cümlədən, üz tanınması da daxil olmaqla, biometrik ödənişlərin gündəlik ödəniş həlli kimi məşhur olacağını gözləyirik.
Gələcəkdə həyata keçirəcəyiniz layihələrin də digərləri kimi uğurlu olacağına inanıram. Bizə vaxt ayırdığınız üçün təşəkkür edirəm!
