2021-ci ilin sonunda Çin şirkətləri tədqiqat müəllifləri tərəfindən qiymətləndirilən 28 yüksək texnologiyalı məhsul və xidmət kateqoriyasından 13-də bazar paylarını genişləndiriblər. Bunu Yaponiyanın “Asia Nikkei” xəbər agentliyinin əldə etdiyi məlumatlar sübut edir – indi ölkə məcmu göstəricilərə görə ABŞ-dan sonra ikinci yerdədir.
Eyni zamanda, Çin şirkətləri altı kateqoriyada paylarını itirdilər və qalan doqquzdan ilk beşliyə belə daxil ola bilmədilər. ABŞ prezidenti Co Bayden administrasiyası tərəfindən bu yaxınlarda tətbiq edilən çiplərin ixracına qoyulan məhdudiyyətlər dünyada texnoloji liderlik uğrunda qızğın mübarizədən xəbər verir. Yaxın gələcəkdə Tayvanla bağlı böhranın pisləşməsi ehtimalı Asiyada tədarük zəncirlərini pozmaq təhlükəsi yaradır, lakin Nikkei tədqiqatçıları hesab edirlər ki, onları yenidən formatlaşdırmaq kifayət qədər çətin məsələdir.
Elektrikli avtomobil akkumulyatorlarının tədarük zəncirində Çinin CATL şirkəti keçən il 38,6% qlobal bazar payı ilə mütləq liderdir. 2020-ci ildən bəri şirkətin mövqeləri 12 p.p.-dən çox artıb. BYD ilə birlikdə Çin biznesi artıq müvafiq bazarın 46%-nə sahibdir.
BYD özü təkcə dartma batareyaları istehsal etmir, həm də keçən il Renault, Nissan Motor və Mitsubishi Motors ittifaqını qabaqlayaraq dünyada dördüncü ən böyük elektrik avtomobil istehsalçısı olub. Digər şeylər arasında, BYD-nin öz batareyaları istehsalı qiymət üstünlüklərinə nail olmağa kömək etdi. 2022-ci ilin birinci yarısında BYD Tesla-dan sonra ikinci ən böyük elektrik avtomobil istehsalçısı oldu.
Batareya materialları baxımından, Shanghai Energy New Materials Technology, bazarı genişləndirmək üçün hökumət subsidiyalarından istifadə edərək, 28,7% ilə batareya ayırıcı istehsalında dünyada birinci yeri tutdu. Eyni zamanda, bu nişdə ikinci yeri tutan yaponiyalı Asahi Kasei 10,7% ilə xeyli geridədir. Başqa sözlə, Çin elektromobil bazarında öz iştirakını getdikcə genişləndirir.
Bir vaxtlar Yapon və Cənubi Koreya şirkətlərinin şiddətli rəqabət apardığı LCD seqmentində indi həm televizorlar üçün böyük panellərdə, həm də smartfon və planşetlər də daxil olmaqla kiçik və orta ölçülü panellərdə Çinin BOE Texnologiya Qrupu üstünlük təşkil edir. OLED displey bazarında Apple, istehsalçının Samsung Electronics ilə rəqabət apardığı iPhone üçün təchizatçı kimi BOE-ni seçdi. Çin telekommunikasiya şirkəti Huawei Technologies baza stansiyaları bazarına rəhbərlik edirdi, lakin ABŞ sanksiyalarının təzyiqi ilə onun payı 38%-dən 34%-ə düşüb.
Ümumilikdə, Nikkei araşdırması 56 məhsul və xidmət kateqoriyasını qiymətləndirərək, bazar payı baxımından hər birində ilk beş şirkətə diqqət yetirib. Çin şirkətləri 32 kateqoriya üzrə ilk beşliyə daxil olub, 21 kateqoriyada bazar payı qazanıb, 11 kateqoriyada isə paylarının bir hissəsini itirib. Çin iqtisadiyyatı COVID-19 epidemiyasından və onu müşayiət edən sanitar məhdudiyyətlərdən əziyyət çəkdiyi üçün yerli şirkətlər tikinti texnikası, orta və ağır yük maşınlarının istehsalındakı payını itiriblər.
Ümumilikdə, ABŞ hələ də 18 kateqoriya üzrə lider olaraq mütləq liderdir. Çin ikinci yerdədir – 15-də üstünlük təşkil edir. Nəhayət, 7 kateqoriyada Yaponiya liderdir. Məsələn, Sony CMOS kamera sensorlarının dünyanın aparıcı təchizatçısıdır, Sumitomo Chemical isə LCD panellər üçün polarizatorların aparıcı istehsalçısıdır.
Mütəxəssislərin fikrincə, ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsi fonunda qlobal şirkətlər təchizat zəncirlərini Çinlə əlaqəli və əlaqəli olmayanlara bölməli olublar. Məsələn, kondisionerlər üçün təchizat zəncirini quran Yaponiyanın Daikin Industries şirkəti Çin istehsalı olan komponentlərdən və materiallardan istifadə etmir. Ola bilsin ki, başqa şirkətlər də bu addımı atsınlar və bəziləri artıq bunu edirlər.
