Azərbaycanın reklam bazarı 2024-cü ildə. Nə qədər, necə, harada?

Bugünkü araşdırmamızda Azərbaycanın ən böyük reklamverənləri, reklam agentlikləri, media sahəsində ekspertlər ilə çoxsaylı araşdırma aparıb müəyyən nəticələrə gəldik.
Hazırlanması xeyli zaman çəkən bu araşdırma zamanı müxtəlif mənbələrdən istifadə etdik. Əvvəldən onu qeyd edək ki, ölkəmizdə data tapmaq çox müşkül məsələdir. Verilən proqnozlar dəfələrlə fərqlənir, ölçülmə meyarlarında kəskin fərqlər var.

Biz kompleks araşdırmamızda TV reklamının ölçülməsi üçün MARSA, OOH üçün ADRA və çöl mediası reklamı operatorlarında çalışan həmkarların məlumatları, rəqəmsal reklamlar üçün beynəlxalq platformaların verdiyi açıq statistikalar, influencer qiymətləri, ən böyük şirkətlərdə reklam verənlərin paylaşdığı göstəricilərdən istifadə etdik. Nəticədə ümumi və real bazar mənzərəsini təqdim edən məlumat bazası hazırlamışıq.

Həm beynəlxalq, həm yerli agentliklərdə və reklamverən brendlərdə çalışan dostlara göstərdikləri dəstəyə görə təşəkkür edirik.

Azərbaycanda Reklam Mənzərəsi – 2024-cü ilin Xülasəsi

Azərbaycanda televiziya hələ də reklam bazarının əsas sütununu təşkil edir – 2024-cü ildə ümumi reklam xərclərinin 48%-i, yəni 65.45 milyon AZN bu kanala yönəldilib. Bu göstəricilər media bazarının həm ənənəvi, həm də rəqəmsal seqmentlərdə necə bölündüyünü göstərir. Ümumilikdə isə reklam xərclərinin 137.02 milyon AZN təşkil edəcəyini hesabladıq.

Lakin dəyişən auditoriya vərdişləri fonunda media büdcələrinin bölgüsü də dəyişməkdədir – xüsusilə rəqəmsal platformaların yüksəlişi nəzərə çarpır.

Televiziya liderliyini qoruyur

Rəqəmsal medianın sürətli inkişafına baxmayaraq, televiziya reklamları 2024-cü ildə 65.45 milyon AZN xərclə bazarın 48%-ni təşkil edərək liderliyini qoruyur. Bu, televiziya kanallarının geniş əhatə dairəsini və hələ də reklamverənlər üçün etibarlı seçim olduğunu göstərir.

Xüsusilə rayon və yarımşəhər ərazilərdə TV reklamları yüksək təsir gücünə malikdir. Böyük büdcəli kampaniyalar üçün televiziya hələ də əsas seçimdir. “Azərbaycanda televiziya reklamı reklamverənlər üçün prestij və etibarlılıq simvoludur,” – deyə Bakıda fəaliyyət göstərən aparıcı agentlik əməkdaşı bildirir.

Rəqəmsal medianın artan payı – 37%

Rəqəmsal reklam xərcləri 2024-cü ildə 51.17 milyon AZN təşkil edərək ümumi reklam bazarının 37%-ni əhatə edib. Bu, rəqəmsalın TV-dən sonra ikinci ən iri kanal olduğunu təsdiqləyir və onun ən sürətli böyüyən seqment olduğunu göstərir.

Bu artım mobil platformalar, sosial media, proqramatik reklam və influenser əməkdaşlıqları ilə sıx bağlıdır. Rəqəmsal mühit xüsusilə gənc və şəhər auditoriyası üçün əsas informasiya və əyləncə mənbəyidir.

“Artıq rəqəmsal reklam büdcənin periferiyasında deyil, mərkəzində yer alır,” – deyə rəqəmsal strateq Zamin bəy qeyd edir. “Performans əsaslı kampaniyalar və mobil video kontent bu artımın əsas səbəbləridir.”

Çöl Reklamları (OOH) – 11% pay ilə.

14.79 milyon AZN-lik xərclə OOH reklamları bazarın 11%-ni təşkil edir. Bu göstərici ötən illərlə müqayisədə sabit qalıb və OOH kanalları daha çox brend tanıtımı və geniş vizual görünürlük üçün istifadə olunur.

Xüsusilə iri şəhərlərdə və ticarət mərkəzlərində reklamverənlər bu kanalı məhsul lansmanı və xüsusi kampaniyalar zamanı istifadə edirlər. “Reklam ölçümündə məhdudiyyətlər olsa da, OOH reklamlar vizual təsir gücünü qoruyur,” – deyə bir mediaplannerlər  bildirir.

Radio – kiçik, amma sabit 3%

Radio reklamları 3.74 milyon AZN ilə ümumi bazarın 3%-ni təşkil edir. Nisbətən kiçik olsa da, radio bəzi regionlarda və avtomobil istifadəçiləri arasında effektivliyini saxlayır. Əlverişli qiymət və təkrar çatma potensialı bu kanalı FMCG və lokal kampaniyalar üçün hələ də faydalı edir.

Digər kanallar – Cəmi 1% Pay

“Digər” kateqoriyasına daxil olan reklam kanalları – çap mətbuatı və digər kiçik formatlar – ümumilikdə 1.87 milyon AZN ilə bazarın yalnız 1%-ni təşkil edib. Bu, çap medianın davam edən enişini və rəqəmsal kanalların üstünlüyünü bir daha göstərir.

Regional Müqayisə: Azərbaycan və qonşu bazarlar

Azərbaycanın media büdcəsi bölgüsü qonşu ölkələrlə – xüsusilə Qazaxıstan ilə – paralellər göstərir. Qazaxıstan bazarında da televiziya liderliyini qoruyur, rəqəmsal isə sürətlə artan ikinci kanaldır.

Bununla belə, bəzi ölkələrdə rəqəmsal media artıq 40-45%-lik səviyyəyə çatıb. Bu isə Azərbaycanda gələcəkdə rəqəmsal payın daha da artacağını göstərir.

Auditoriya Davranışları: Kanallar arası keçid

Azərbaycan auditoriyası getdikcə daha çox multikanallı davranış nümayiş etdirir. TV hələ də geniş çatma verir, lakin rəqəmsal platformalar daha yüksək fərdiləşmə və qarşılıqlı əlaqə imkanı təklif edir. Gənc auditoriya isə əsasən mobil tətbiqlər, sosial şəbəkələr və qısa video kontentə üstünlük verir.

Bu səbəbdən reklamverənlər TV, rəqəmsal və OOH arasında inteqrasiya olunmuş strategiyalara yönəlirlər.

Ekspert şərhkəri

“Hazırda keçid mərhələsindəyik. TV hələ də ümumi xərclərdə liderdir, lakin rəqəmsal artıq tamamlayıcı deyil, əsas planlaşdırma komponentinə çevrilib,” – deyə aparıcı media direktor səidə xanım bildirir.
“Brendlər daha çox nəticəölçmə, real-time analitika və ROI tələb edirlər. Bu isə rəqəmsal mediaya yönəlişi artırır.”

TOP 25 reklamverən

Nəticə və Gələcəyə Baxış

2024-cü ilin məlumatları göstərir ki, Azərbaycan reklam bazarında həm sabitlik, həm də təkamül paralel şəkildə gedir. Ənənəvi media hələ də vacib rol oynayır, lakin rəqəmsalın sürətli inkişafı gələcək strategiyaların əsasını təşkil edəcək.

OOH getdikcə daha çox rəqəmsal texnologiyalarla inteqrasiya olunacaq, radio və digər ənənəvi formatlar isə adaptasiya etmədikcə daha çox kənarda qala bilər.

Nəticə etibarilə, reklamverənlər üçün əsas vəzifə – dəyişən auditoriya davranışlarını analiz edərək çoxkanallı, çevik və effektiv strategiyalar formalaşdırmaqdır.

Müəllif: Aysel Soltanova, jurnalist-ekspert.

Materialların hazrlanmasında göstərdiyi köməyə görə beynəlxalq reklam agenttlikləri (UM, Banner Group, Media Exchange), telekanalların nümayəndələri (Cavid N., İsmayıl H., Fərid C.), media monitorinq mütəxəssisləri (Elşad M., Adil M., Məharət, Mahir bəy), ADRA və Vergilər Nazirliyinin məsul şəxslərinə dərin təşəkkürlərimizi bildiririk.